افراد در بازه‌های مختلف از زندگی و در شرایط مختلف، به دنبال ایجاد شرایط مطمئن مالی برای خود و خانواده خود هستند. یکی از راه‌های تامین و حفظ آتیه مالی خانواده و فرد، بیمه عمر است. بیمه عمر که امروزه در سراسر جهان طرفداران زیادی دارد، در انواع مختلف و با پوشش‌های متنوع ارائه می‌شود تا در شرایط مختلف اعم از وقوع حوادث سرپرست خانواده، بازنشستگی، بیماری و … پشتوانه مالی مناسبی برای تمام اعضای خانواده فراهم کند.
سه دلیل عمده استفاده افراد از بیمهنامه عمر عبارتند از:
شرکتهای بیمه برای جلوگیری از ایجاد ضرر مالی و ادامه فعالیت به شکل بلندمدت شرایط خاصی را برای تخصیص بیمهنامه عمر ایجاد کرده‌اند. این شرایط به خصوص از این نظر اهمیت دارد که این بیمه، بیمه‌ی بلندمدت است و در صورت انحلال شرکت بیمه امکان ادامه سرمایه‌گذاری از بین می‌رود.
عوامل تعیین کننده شرایط بیمهنامه عمر عبارتند از:
سن مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده حق‌بیمه در پروسه صدور بیمههای عمر است. افراد در سنین مختلف ریسک‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند و توانایی جسمی آن‌ها برای انجام فعالیت کاری نیز متفاوت است. همین امر باعث ایجاد شرایط مختلف در تنظیم بیمه عمر می‌شود.
به طور علمی اثبات شده است که زنان در سراسر جهان، از طول عمر بیشتری از مردان برخوردارند. این امر می‌تواند در تعیین نرخ و شرایط بیمهنامه عمر موثر باشد.
بیمه عمر به دلیل داشتن پوشش امراض خاص مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. شرکتهای بیمه برای کاهش ریسک و ادامه حیات قبل از صدور بیمهنامه عمر وضعیت سلامت افراد و سابقه سلامت خانوادگی افراد را با دقت بررسی می‌کنند.
نوع شغل و میزان ریسک محیط کار، یک عامل تعیین‌کننده در بیمههای عمر است. مدت اعتبار و مبلغ حق‌بیمه عمر با توجه به شرایط مختلف کاری تعیین می‌شود که معمولا ریسک بیشتر حق‌بیمه بالاتری دارد.
اقسام بیمه عمر در جهان
بیمه عمر انواع مختلفی دارد که در ادامه دسته‌بندی‌های کلی این نوع بیمه را توضیح می‌دهیم:
بیمه تمام عمر، بیمه‌ای است که در صورت فوت فرد سرمایه فوت وی را به ذی‌نفعان بیمهنامه پرداخت می‌کند. این نوع از بیمه عمر محدودیت زمانی ندارد و فرد می‌تواند تا زمان فوت و یا در بازه‌ی مشخصی از زمان حق بیمه پرداخت کند. در بیمه تمام عمر در صورت فوت فرد در هر زمانی، سرمایه فوت به وارثان می‌رسد.
بیمه عمر زمانی ساده، که با نام بیمه عمر به شرط فوت نیز شناخته می‌شود، از نظر شرایط پرداختی مانند بیمه تمام عمر است با این تفاوت که بیمهنامه برای مدت محدود و مشخصی اعتبار دارد و سرمایه فوت در صورت فوت فرد در مدت اعتبار بیمهنامه پرداخت می‌شود. در بیمه عمر زمانی، اگر حیات فرد تا پایان مدت بیمهنامه ادامه داشته باشد، هیچ سرمایه، اندوخته یا حق‌بیمه‌ای به فرد برگردانده نمی‌شود.
تمامی بیمههای عمر به صورت انفرادی و مشترک قابل خریداری هستند. بیمه عمر مشترک نوعی از بیمهنامه عمر است که فرد می‌تواند یک نفر از اعضای درجه یک خانواده را همراه با خود و با پرداخت یک حق‌بیمه برای دو نفر، بیمه کند. به طور معمول بیمه عمر مشترک از طرح‌های سرمایه‌گذاری و پس‌انداز است ولی به صورت زمانی نیز ارائه می‌شود.
بیمههای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری
بیمه عمر مختلط پس‌انداز، انواعی از بیمهنامه عمر هستند که در ازای پرداخت حق‌بیمه، فرد از سرمایه فوت و پس‌انداز قابل بازگشت بهره‌مند می‌شود. برخلاف بیمههای عمر زمانی که در صورت حیات فرد پس از پایان قرارداد، هیچ مبلغی برگشت داده نمی‌شود، در بیمههای عمر پس‌اندازی، در صورت فوت فرد سرمایه فوت به بازماندگان پرداخت می‌شود و در صورت حیات فرد پس از پایان مدت بیمهنامه، فرد و ذی‌نفعان می‌توانند از سرمایه اندوخته به عنوان یک سرمایه مطمئن برای زمان پیری یا ازکارافتادگی استفاده کنند.
بیمه عمر مختلط پس‌انداز انواع مختلفی دارد:
بیمه عمر مستمری مناسب افرادی است که می‌خواهند در زمان حیات خود از یک سرمایه قابل اطمینان که پرداخت مستمر دارد استفاده کنند. در بیمه عمر مستمری بیمه‌گذار در ازای پرداخت حق‌بیمه از یک سرمایه‌گذاری مطمئن برخوردار می‌شود تا هرزمان که خواست بتواند از این سرمایه اندوخته به شکل مستمری یا یکجا استفاده کند.
بیمه عمر مستمری برخلاف بیمه عمر زمانی، ریسک طول عمر را نیز پوشش می‌دهد و در سنین بالا نیز قابل خریداری است.
بیمه عمر مستمری انواعی دارد که عبارتند از:
بیمه بازنشستگی همانطور که از اسم آن مشخص است برای تامین آتیه فرد و خانواده وی در زمان پیری و بازنشستگی است. با افزایش سن توانایی کار و کسب درآمد کاهش و در بسیاری از موارد هزینه‌های زندگی به طرز چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند. بیمه بازنشستگی درآمد اضافه‌ای است که می‌تواند در سنین بالاتر و زمان بازنشستگی هزینه‌های اضافی را پوشش دهد.
بیمه عمر گروهی نوع جدیدی از بیمهنامه عمر است و همانطور که از اسم آن مشخص است به صورت گروهی صادر می‌شود. به طور معمول بیمهنامه عمر گروهی توسط گروه‌های مختلف مانند انجمن‌ها، شرکت‌ها و … خریداری می‌شود. این بیمه می‌تواند ویژگی تمام بیمهنامههای عمر نام‌برده را داشته باشد. بیمه عمر گروهی از این بابت بسیار مورد توجه است که شرایط خرید آن بسیار آسان‌تر از بیمهنامه عمر انفرادی است و همچنین حق‌بیمه پرداختی برای آن نیز بسیار کمتر از بیمهنامه عمر انفرادی است.
معمولا بیمه عمر گروهی با توجه به تعداد افراد گروه و پوشش‌های مورد نظر آن‌ها تنظیم می‌شود. اگر می‌خواهید بیشتر درباره شرایط بیمه عمر گروهی بدانید مقاله بیمه عمر گروهی چیست و مناسب چه کسانی است؟ را بخوانید.
معمولا شرکتهای بیمه برای انواع بیمه عمر طراحی متنوعی ارائه می‌کنند. هرکدام از این طرح‌های سقف پوشش متفاوتی برای غرامت فوت یا امراض خاص دارد. تنوع طرح بیمه عمر برای این است که همه بتوانند یک بیمه عمر مناسب برای شرایط و بدوجه خود بخرند.
محاسبه نرخ حق‌بیمه عمر
نرخ حق‌بیمه عمر با توجه به نوع بیمهنامه و شرایط فردی و به کمک سه فاکتور زیر تعیین می‌شود:
جدول مرگ و میر جدولی است که آماری از مرگ و میر جمعیت، سن مرگ، امید به زندگی و … را ارائه می‌کند. شرکتهای بیمه برای تعیین حداکثر سن بیمهنامه عمر و سایر شرایط به این جدول مراجعه می‌کنند.
به سرمایه‌ی افراد در بیمهنامه عمر، سود ثابتی به نام سود تضمینی تعلق می‌گیرد. درصد سود تضمینی برای دوسال اول 16%، دوسال دوم 13% و از سال پنجم به بعد 10% است. علاوه بر سود تضمینی سودی تحت عنوان سود مشارکتی نیز به درصد سود اضافه می‌شود.
هزینه‌های صدور بیمه که توسط بیمه مرکزی تعیین می‌شوند نیز روی مبلغ نهایی حق‌بیمه عمر تاثیر دارند. مانند هزینه‌های اجرایی، کارمزد صدور و …
بیمه عمر علاوه بر تامین اندوخته و سرمایه، مزایا دیگری نیز دارد:
سرمایه و اندوخته بیمهنامه عمر به طور کامل از مالیات معاف هستند و هیچ‌گونه مالیاتی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. علاوه بر این مالیات بر ارث به سرمایه فوت و اندوخته این بیمه تعلق نمی‌گیرد و این مبلغ به طور کامل و طبق قرارداد بلافاصله بعد از فوت فرد به وراث و ذی‌نفعان پرداخت می‌شود.
از مزایای مهم داشتن بیمه عمر و سرمایه‌گذاری، امکان دریافت وام روی سرمایه و اندوخته بیمه است. افراد می‌توانند بدون داشتن ضامن و وثیقه روی اندوخته بیمه وام دریافت کنند و همزمان در صورت نیاز از پوشش‌های این بیمه نیز استفاده کنند. سقف پرداخت این وام 90 درصد از ارزش بازخرید اندوخته است و سود وام نیز 4 درصد بیشتر از سود محاسباتی بیمهنامه است.
در این بیمه امکان مشخص کردن ذی‌نفع و وارث وجود دارد تا در صورت فوت، سرمایه فوت و اندوخته به ذی‌نفعان پرداخت می‌شود.
افراد می‌توانند با توجه به نیازهای خود و خانواده‌شان و همین‌طور وضعیت مالیشان شرایط بیمه عمر مانند پوشش‌ها، حق‌بیمه و … را انتخاب کنند. بیمه‌شده عمر امکان انتخاب میزان حق‌بیمه را دارد.
بیمه عمر می‌تواند 10 ساله یا 30 ساله یا حتی برای تمام عمر باشد. هرکدام از این قراردادهای بیمه عمز شرایط خودشان را دارند ولی بیمه‌شده می‌تواند انتخاب کند که می‌خواهد مدت زمان بیمهنامه عمرش چقدر باشد.
برای خرید بیمه عمر می‌توانید انتخاب کنید که حق بیمه‌تان را چگونه پرداخت می‌کنید. مثلا پرداخت‌های حق بیمه می‌تواند یکجا در همان زمان ثبت قرارداد باشد یا به‌صورت سه ماهه و شش ماهه و حتی یک ساله پرداخت شود.
به همه انواع بیمه عمر سود تضمینی و سود مشارکت تعلق می‌گیرد. نرخ سود قطعی برای شرکت بیمه متفاوت است و میزان آن بستگی به مبلغ اندوخته بیمهنامه دارد. برای اینکه بیشتر درباره نخحوه محاسبه سود بیمه عمر بدانید مقاله آموزش کامل محاسبه سود بیمه عمر شرکتهای مختلف را بخوانید.
با افزایش اندوخته و سرمایه بیمهنامه عمر، ارزش این بیمهنامه افزایش می‌یابد و به عنوان ضمانت‌نامه نیز استفاده می‌شود.
بیمه‌شده می‌تواند هر زمانی که نیاز داشت سرمایه اندوخته بیمه خود را حتی از قبل از تمام شدن مدت قرارداد بازخرید کرده و تمامش را دریافت کند.
بیمه شده همچنین می‌تواند سرمایه و اندوخته بیمه عمرش را به‌صورت یکجا یا مسمتری ماهانه و سالانه دریافت کند.
بیمه‌گذار این امکان را دارد تا در هر زمانی قرارداد بیمه عمر را فسخ کند و ارزش بازخریدی بیمه را در هنگام فسخ قرارداد دریافت کند.
برخلاف سپرده‌های بانکی که با گذشت زمان افت ارزش پیدا می‌کنند، بیمهنامه عمر شرایطی را برای افراد فراهم می‌کند تا بتوانند در طی سالهای قرارداد بیمه ارزش سرمایه و اندوخته خود را حفظ کنند. این روش‌ها عبارتند از:
شرکتهای بیمه معمولا برای صدور بیمهنامه عمر شرایط و محدودیت‌های سنی دارند. تقریبا بیشتر شرکتهای بیمه برای افراد بالای 70 سال بیمه عمر صادر نمی‌کنند.
برخی شرکتهای بیمه محدودیت سنی کمتری برای صدور بیمه عمر دارند. مثلا بیمه عمر مان شرکت بیمه ایران تا 106 سالگی هم به افراد بیمه عمر می‌فروشد. یا بیمه عمر سامان برای افراد 80 ساله هم بیمه عمر صادر می‌کند.
بیمه عمر پوشش‌های مختلف و متنوعی دارد. به غیر از پوشش غرامت فوت دیگر پوشش‌های بیمه عمر عبارتند از:
با خرید بیمه عمر معمولا برای جبران هزینه‌های درمانی امراض خاص شامل سکته قلبی و مغزی و جراحی باز قلب و پیوند اعضای اصلی بدن و انواع سرطان هم بیمه می‌شویم. البته برخی شرکتهای بیمه تعداد بیماری بیشتری را به‌عنوان امراض خاص پوشش می‌دهند و هزینه بیماری‌های ام‌اس و هپاتیت و ایدرز را هم پرداخت می‌کنند. نکته قابل توجه این است که برای استفاده از این پوشش‌ها باید کمتر از ۶۰ سال داشته باشید و ابتلا به این بیماری‌ها در زمان اعتبار بیمهنامه اتفاق افتاده باشند. لازم به ذکر است که پوشش امراض خاص و شرایط پرداخت خسارت در شرکتهای مختلف با یکدیگر متفاوت است.
خوشبختانه طبق توافقی که شرکتهای بیمه با یکدیگر دارند، اگر شما چند بیمه عمر داشته باشید می‌توانید از همه بیمهنامههای خود خسارت مربوط به بیماری‌های خاص را بگیرید.
اگر می‌خواهید یک بیمه عمر با بهترین پوشش امراض خاص را بخرید حتما مطلب پوشش امراض خاص بیمه عمر کدام شرکت بهتر است؟ را بخوانید.
پوشش اصلی بیمه عمر پوششش فوت است. درواقع اگر بیمه‌شده خدای نکرده فوت کند مبلغ سرمایه بیمه عمر او به عنوان به غرامت به ذی‌نفعانش ئرداخت می‌شود. مبلغ این سرمایه بستگی به میزان حق بیمه پرداختی و سرمایه اولیه بیمهنامه دارد. اگر می‌خواهید بدانید که میلغ غرامت بیمه عمر چگونه محاسبه می‌شود و به چه کسانی پرداخت خواهد شد مقاله مبلغ بیمه عمر بعد از فوت چقدر است و به چه کسی تعلق می‌گیرد؟ را بخوانید.
البته پوشش غرامت فوت فقط مربوط به مرگ طبیعی نمی‌شود. اگر علت فوت بیمه‌شده حادثه باشد هم مبلغ مشخصی غرامت به بازماندگان پرداخت می‌شود. معمولا مبلغ غرامت فوت به‌دلیل حادثه با غرامت فوت طبیعی فرق می‌کند و حدود س تا 4 برابر سرمایه بیمهنامه است.
بیمه عمر پوشش نقص عضو و از کار افتادگی هم دارد. یعنی اگر بیمه‌شده به دلیل حادثه یا بیماری دچار نقض عضو و از کارافتادگی شود مبلغی از سرمایه بیمهنامه به‌صورت مستمری یا یکجا به او پرداخت می‌شود.
بیمه عمر دفترچه خدمات درمانی مثل دفترچه بیمه تامین‌اجتماعی یا خدمات درمانی ندارد. اما همانطور که گفته شد پوشش امراض خاص و پوشش درمان دارد که هزینه خدمات پزشکی را پوشش می‌دهد.
بیمه عمر در بعضی از موارد از پرداخت سرمایه و یا فروش بیمهنامه خودداری می‌کند. اصلی‌ترین استثنائات بیمه عمر عبارتند از:
خودکشی عمدی بیمه‌گذار در طول مدت بیمه، از استثناهای بیمهنامه عمر است و شرکت بیمه در این حالت سرمایه فوت پرداخت نمی‌کند. اگر خودکشی غیرعمد باشد، شرکت بیمه موظف است سرمایه را پرداخت کند. در این حالت معمولا شرکت بیمه به دنبال اثبات عمدی بودن خودکشی است و ذی‌نفعان نیز می‌توانند به دنبال اثبات غیرعمد بودن خودکشی باشند تا بتوانند از سرمایه و اندوخته بیمهنامه استفاده کنند. البته در بسیاری از موارد اگر زمان مشخصی از شروع بیمهنامه گذشته باشد (حداقل 3 سال) در صورت عمدی بودن نیز ذی‌نفعان می‌توانند سرمایه را دریافت کنند.
اگر هر یک از ذی‌نفعان به عمد بیمه‌گذار را به قتل برساند از سرمایه محروم می‌شود ولی سایر ذی‌نفعان می‌توانند سهم خود را دریافت کنند. لازم به ذکر است که اگر قتل در اثر دفاع از خود باشد، فرد می‌تواند این امر را ثابت و از حق خود استفاده کند.
شرکتهای بیمه ریسک جنگ را به دلیل داشتن عوارض و خسارات متفاوت تحت پوشش بیمه عمر قرار نمی‌دهند. البته اگر فردی دارای بیمه باشد و در کشوری که درگیر جنگ است فوت کند، ذی‌نفعان باید اثبات کنند که فوت فرد در اثر جنگ و یا عملیات مربوط به آن نبوده است. اگر چنین چیزی اثبات نشود شرکت بیمه تنها اندوخته فرد را پرداخت می‌کند.
عملیات پلیسی عملیات نظامی محسوب خواهد شد.
فوت در اثر پروازهای اکتشافی، هر نوع تمرین و آموزش غواصی، پرواز هوایی، پرش با چتر نجات (سقوط آزاد)، هدایت کایت و یا سایر وسایل پرواز بدون موتور از پوشش بیمهنامه عمر خارج است و شرکت بیمه در این شرایط سرمایه فوت پرداخت نخواهد کرد.
اگر فرد اثر تسعشعات هسته‌ای یا عوارض ناشی از آن فوت کند، سرمایه فوت به وی تعلق نخواهد گرفت.
پوشش بیماری بیمه عمر
افراد می‌توانند با پرداخت حق‌بیمه اضافی، پوشش امراض خاص را به بیمهنامه خود اضافه کنند. این پوشش برخی از بیماری‌های خاص و اعمال جراحی را تحت پوشش قرار می‌دهد.
لازم به ذکر است که اگر فرد در اثر بیماری ایدز یا هپاتیت در دو سال اول قرارداد فوت شود و یا در طول مدت قرارداد، اعتیاد به مواد الکلی یا مواد مخدر داشته باشد، تنها اندوخته بیمه پرداخت خواهد شد.
درصورتی که فرد بیمه‌شده به صورت غیرقانونی و یا بدون پاسپورت از کشور خارج شود، سرمایه فوت بیمهنامه قابل پرداخت نخواهد بود.
شرکتهای بیمه موظف هستند تمامی بیمهنامههای عمر و سرمایه‌گذاری خود را بر اساس قوانین و مقررات آیین‌‌نامه بیمه عمر و سرمایه‌گذاری صادر نمایند.
۱. بیمه عمر چیست و چه مزایایی دارد؟
بیمه عمر یک نوع بیمه بلندمدت است که به منظور تامین آتیه مالی فرد و خانواده‌اش در شرایط مختلف مانند بازنشستگی، بیماری، یا حتی فوت سرپرست خانواده طراحی شده است. مزایای اصلی آن شامل تامین آتیه مالی در دوران بازنشستگی، ایجاد پشتوانه مالی برای خانواده در صورت وقوع حوادث ناگوار، و استفاده از پوشش‌های مختلف برای جبران هزینه‌های مالی در شرایط خاص می‌شود.
۲. چه عواملی در تعیین نرخ و شرایط بیمه عمر تاثیر دارند؟
عوامل متعددی در تعیین نرخ و شرایط بیمه عمر نقش دارند. این عوامل شامل سن بیمه‌شده، جنسیت، وضعیت سلامت و تاریخچه سلامت خانوادگی، و نوع شغل و محیط کار فرد هستند.
۳. چه انواع مختلفی از بیمه عمر وجود دارد؟
انواع مختلف بیمه عمر شامل بیمه تمام عمر، بیمه عمر زمانی، بیمه عمر انفرادی و مشترک، بیمه مختلط پس‌انداز، بیمه مستمری، و بیمه بازنشستگی است. هر یک از این انواع دارای ویژگی‌ها و مزایای خاص خود هستند و برای شرایط مختلف افراد مناسب‌اند.
۴. چگونه نرخ حق‌بیمه عمر محاسبه می‌شود؟
نرخ حق‌بیمه عمر بر اساس فاکتورهایی نظیر جدول مرگ و میر، مقدار سود (هم تضمینی و هم مشارکتی)، و هزینه‌های اداری و کارمزدها محاسبه می‌شود. جدول مرگ و میر آمار مرگ و میر را در یک جمعیت مشخص نشان می‌دهد، در حالی که سود تضمینی و مشارکتی به سرمایه‌گذاری بر روی سرمایه بیمه مربوط می‌شود. همچنین، هزینه‌های اداری و کارمزدها که توسط بیمه مرکزی تعیین می‌شوند، نیز در نرخ نهایی حق‌بیمه تاثیر دارند.
Comments list